پناهندگی

پناهنده کسی است که به خاطر ترس موجه به سبب وابستگی به یک گروه اجتماعی، ملی، مذهبی ، نژادی و سیاسی در کشور خود امنیت کافی ندارد و خطر آن وجود دارد که در کشور خود تحت شکنجه، مجازات اعدام و یا برخود غیر انسانی و توهین ‌آمیز قرار گیرد. اشخاصی که در این وضعیت قرار می‌گیرند از حق پناهندگی بر کشور دیگر برخوردارند. از شرایط پناهندگی این است که فرد نبایست مرتکب جرم کیفری یا جرایم مالی شده باشد بلکه جرم باید ناشی از آزادی افکار و عقاید باشد.

کشوری که با تقاضای پناهندگی شخص موافقت می‌نماید مسئول است حقوق اولیه و شرایط عادی زندگی (در حد استاندارد) از جمله حق بر مسکن، غذا، آموزش و کمک‌های مالی را برای پناهنده فراهم نماید و اصولاً تا زمانی که مهلت پناهندگی منقضی نشده‌است و به شرط رعایت تمامی مقررات آن، پناهندگی شخص پنا‌هنده به قوت خود باقی است.

در اوایل قرن بیستم به دنبال فزونی پناهجویانی که به دلایل خاص ترک وطن می‌نمودند و در پی یافتن سرزمین امن‌تری می‌گشتند، جامعه? بین‌المللی بر آن شد که سازمانی بین‌المللی در جهت حمایت از از این افراد تأسیس نماید. این سازمان که در همان ابتدای امر موافقت نامه? بین‌المللی در جهت حمایت از پناهندگان مصوب نمود، در سال 1949 منحل گردید و رسیدگی به وضعیت پناهندگان بر عهده? کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل که یکی از آژانس‌های تخصصی سازمان ملل است قرار گرفت. کمیساریای سازمان ملل در امور پناهندگان در سال 1950 توسط مجمع عمومی تأسیس گردید.

وظیفه? اصلی این سازمان حفاظت، حمایت از پناهندگان و یاری رساندن به آن‌ها در بازگشت داوطلبانه، ادغام محلی یا اسکان مجدد و حل مشکلاتشان است. هم چنین کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان (UNHCR) بر اجرای کنوانسیون‌های بین‌المللی که مربوط به حمایت از بیگانگان است، نیز نظارت می‌نماید.

کنوانسیون 1951 مربوط به وضعیت پناهندگان، پروتکل 1967 و قطعنامه? (V)  428 مجمع عمومی سازمان ملل  که سند تأسیس کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان است همگی پایه و اساس حقوق بین‌الملل در رابطه با وضعیت پناهندگان‌اند. بر اساس کنوانسیون 1951 و هم بر اساس اعلامیه 1948 و هم بر اساس عرف بین‌المللی حقوق بشری، انسان‌ها حق دارند تحت شرایطی به جایی پناه ببرند و به دولت دیگر پناهنده شوند.

ایران در تطابق با حقوق بین‌الملل پناهندگان در سال 1354 به کنوانسیون 1951 وضعیت پناهندگان ملحق گردید. هم‌چنین آیین‌نامه پناهندگی مصوب 25/9/1342 مقررات جامعی را در مورد نحوه? اعطای پناهندگی و حقوق و تکالیف پناهنده فراهم نموده‌است. ماده یک این آئین‌نامه پناهنده را این‌چنین تعریف نموده‌است:  مقصود از پناهنده فردی است که به علل سیاسی ، مذهبی ، نژادی ، یا عضویت در گروههای خاص اجتماعی، از ترس جان و شکنجه خود و افراد خانواده اش که تحت تکفل او میباشد به کشور ایران پناهنده شود. نکته حائز اهمیت این است که قانون ایران از کنواسیون وضعیت پناهندگان وسیع‌تر است و به ظاهر شرایط بهتری را در خود گنجانیده‌است.

مؤسسه حقوقی ملک‌پور به افرادی که می‌خواهند در ایران پناهنده شوند و از ایران پناهندگی بگیرند در صورتی که حائز و واجد شرایط پناهندگی باشند مشاوره? حقوقی لازم را اعطا خواهد نمود. لازم به ذکر است که این مؤسسه به هیچ عنوان در خصوص پناهندگی ایرانیان به کشورهای بیگانه ارائه خدمات و مشاوره حقوقی نخواهد داشت.

نکته محوری در راستای تقاضای پناهندگی این است که اساساٌ فرد باید تقاضانامه? پناهندگی خود را با دلایل قوی در دادگاه مطرح نماید چه این‌که صرف ادعا، مسبب اعطای پناهندگی از سوی دولت متقاضی نمی‌شود. پناهندگی حقی است که در برابر آن مکَلف معینی وجود ندارد به عبارت دیگر پناهندگی حقی است که در برابر آن دولت معینی تکلیف به اعطای پناهندگی ندارد.

خیل عظیمی از افراد کلاه‌بردارو سودجو از عدم اطلاع و ناآگاهی افراد از قوانین بین‌المللی سوءاستفاده‌های فراوانی کرده‌اند و با وعده‌های کاذب، نظیر گرفتن  پناهندگی و توانایی دریافت اقامت از کشور مورد تقاضا، مبالغ هنگفتی را اخذ نموده‌اند و در آخر الامر معلوم شده‌است که به هیچ عنوان شخص شرایط پناهندگی را ندارد.

در مورد ایران و شرایط اخذ پناهندگی و تشریفات آن می‌توانید به آئین‌نامه مربوط به پناهندگی که در فوق به آن اشاره رفت رجوع نمود. در مورد اروپا و اخذ پناهندگی آن توصیه می‌نماییم پیش از هر اقدامی به اشخاص مطلع در این امر رجوع نمایید چراکه اخیراً اشخاص کثیری مطمع نظر افراد شیاد و کلاه‌بردار قرار گرفته‌اند. برای مثال می‌گویند با ویزای توریستی وارد اروپا شوید و بعد تقاضای پناهندگی دهید حال آنکه اکثر کشورهای اروپایی در بد ورود از اشخاص اثر انگشت می‌گیرند که این خود نوعی تعهد به عدم درخواست پناهندگی است.

در مورد منع اخراج و منع اعاده پناهنده قانون آئین‌نامه? پناهندگان دو مورد را بیان نموده که ما به دلیل امتناع از تفصیل و اطاله? کلام این موارد را ذکر نمی‌کنیم. این شرایط در اروپا هم به نحو مشابه اعمال می‌گردد. به نحو اجمال قابل ذکر است که اگر پناهنده قوانین را رعایت نکند یا سوءنیت او ثابت گردد پناهندگی اروپایی او لغو و  به کشورش مسترد می‌شود. وکلای پناهندگی معمولاً این شرایط را برای متقاضی توضیح داده و فرد را به به طور اجمالی با شرایط و مقررات مربوط به پناهندگی آشنا می‌نمایند.

مشاورهء حقوقی در باب پناهندگی توسط موسسه حقوقی ملک‌پور صورت نمی‌گیرد این مطالب صرفاً جهت آگاهی افرادی که خواهان تقاضا برای پناهندگی‌ می‌باشند.